Agnostisizm ya da bilinmezcilik, Tanrının ya da tanrıların varlığının
ya da yokluğunun bilinemeyeceğini öngören felsefe akımı. Bu felsefenin
takipçilerine agnostik denir.
Kökeni eski Yunan'daki Sofistlere kadar uzanan
agnostisizm kelime olarak eski Yunanca'daki agnostos, yani
"bilinemez olan" kelimesinden gelir. Gerçekte, bir dinden ya da
öğretiler bütününden ziyade bir konsepttir. "Bilinmezcilik" olarak
tanımlanması, aslında dinlerin öne sürdüğü Tanrı anlayışının
gerçekliğinin bilinemezliği değildir. Bu akım, insanın bilme yetisinin
sınırlı olduğunu ve bu nedenle, görülebilenin ardındaki hakikati
yakalayamayacağını savunur. Thomas Henry Huxley, agnostisizm'i
tanımlarken insanların ölüm sonrası ve tanrının varlığı konularında akıl
yürütmekten kaçınmaları gerektiğini söylemekle kalmamış, bu bakış
açısından değerlendirildiğinde değillenemeyecek hiçbir önerme ya da
yanlışlanamayacak hiçbir bilgi olmadığını da eklemiştir.
Agnostisizm,
tüm dinleri ve dolayısıyla onların tanrılarını kesin olarak reddeder.
Fakat,Teizmin sundukları dışında; doğaya müdahale etmeyen, belki bilinci
dahi olmayan bir Tanrı'nın olup olamayacağını bilemeyeceğimizi öngörür.
Felsefi bir ekol olarak kayıtlara geçmesi 19. yüzyılın ikinci
yarısına denk gelir, Batı felsefesindeki başlıca temsilcileri Herbert
Spencer, William Hamilton ve Leslie Stephen'dir. Agnostisizm'in
Doğu'daki karşılığını ise tasavvufun hemen her kolunda bir miktar bulmak
mümkündür. Araştırma için Türkçe kaynak olarak 1997 yılında Vadi
Yayınları'ndan çıkan Şinasi Gündüz'ün Son Gnostikler: Sabiiler, İnanç
Esasları ve İbaretleri adlı kitaba bakılabilir.
Agnostikler Listesi;
Kod:
ya da yokluğunun bilinemeyeceğini öngören felsefe akımı. Bu felsefenin
takipçilerine agnostik denir.
Kökeni eski Yunan'daki Sofistlere kadar uzanan
agnostisizm kelime olarak eski Yunanca'daki agnostos, yani
"bilinemez olan" kelimesinden gelir. Gerçekte, bir dinden ya da
öğretiler bütününden ziyade bir konsepttir. "Bilinmezcilik" olarak
tanımlanması, aslında dinlerin öne sürdüğü Tanrı anlayışının
gerçekliğinin bilinemezliği değildir. Bu akım, insanın bilme yetisinin
sınırlı olduğunu ve bu nedenle, görülebilenin ardındaki hakikati
yakalayamayacağını savunur. Thomas Henry Huxley, agnostisizm'i
tanımlarken insanların ölüm sonrası ve tanrının varlığı konularında akıl
yürütmekten kaçınmaları gerektiğini söylemekle kalmamış, bu bakış
açısından değerlendirildiğinde değillenemeyecek hiçbir önerme ya da
yanlışlanamayacak hiçbir bilgi olmadığını da eklemiştir.
Agnostisizm,
tüm dinleri ve dolayısıyla onların tanrılarını kesin olarak reddeder.
Fakat,Teizmin sundukları dışında; doğaya müdahale etmeyen, belki bilinci
dahi olmayan bir Tanrı'nın olup olamayacağını bilemeyeceğimizi öngörür.
Felsefi bir ekol olarak kayıtlara geçmesi 19. yüzyılın ikinci
yarısına denk gelir, Batı felsefesindeki başlıca temsilcileri Herbert
Spencer, William Hamilton ve Leslie Stephen'dir. Agnostisizm'in
Doğu'daki karşılığını ise tasavvufun hemen her kolunda bir miktar bulmak
mümkündür. Araştırma için Türkçe kaynak olarak 1997 yılında Vadi
Yayınları'ndan çıkan Şinasi Gündüz'ün Son Gnostikler: Sabiiler, İnanç
Esasları ve İbaretleri adlı kitaba bakılabilir.
Agnostikler Listesi;
Kod:
- Edward Morgan Forster (1879-1970), İngiliz yazar
- Nikola Tesla (1856-1943), fizikçi
- Warren Buffett (d. 1930), işadamı
- Marie Curie (1867–1934), fizikçi
- Milton Friedman (1912–2006), iktisatçı
- Larry King (d. 1933), gazeteci
- Sir David Attenborough (d. 1926) - İngiliz antropolog
- Michelle Bachelet, (d. 1951), Şili devlet başkanı
- Helen Clark (d. 1950), eski Yeni Zelanda başbakanı
- Charles Darwin, (1809-1882), İngiliz doğabilimci
- Émile Durkheim (1858-1917), Fransız sosyolog
- Heinz Fischer, (d. 1938), Avusturya cumhurbaşkanı
- Thomas Henry Huxley, (1825-1895), agnostisizm terimini oluşturan
- Aleksander Kwaśniewski, (d. 1954) eski Polonya devlet başkanı
- Ricardo Lagos, (d. 1938) eski Şili devlet başkanı
- Bill Maher, (d. 1956) ABD'li komedyen
- Protagoras, (M.Ö. 420), Yunan Sofist ve ilk büyük humanist
- Bertrand Russell, (1872-1970), İngiliz filozof ve matematikçi
- Carl Sagan, (1934-1996), ABD'li astronom
- Mark Twain, (1835-1910), ABD'li yazar
- Trey Parker (d. 1969), ABD'li komedyen ve South Park'ın iki yaratıcısından birisi
- Matt Stone (d. 1971), Amerikalı-Yahudi komedyen ve South Park'ın iki yaratıcısından birisi.
- Irvin D. Yalom (d. 1931), ABD'li varoluşçu psikiyatrist.
- Ali Lukunku (d. 1978), Cibutli Futbolcu